چشم انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 20 ساله :
ايران كشوري است توسعه يافته با جايگاه اول اقتصادي، علمي وفناوري در سطح منطقه با هويت اسلامي و انقلابي الهام بخش در جهان اسلام و با تعامل سازنده و موثر در روابط بين الملل.
مقدمه:
با شروع كار در دبيرخانه تشخيص مصلحت نظام (1376)متوجه شديم كه سياستهاي كلي نظام در يك جهت خاص و معيني تدوين نمي شود.لذا در سال 1378 بحثي تحت عنوان "افق آينده" در دبيرخانه مجمع تشخيص آغاز گرديدو در اين مسير روشن شد كه مفهومي در برنامه ريزي و مديريت هاي كلان در جهان تحت عنوان "چشم انداز" راه پيدا كرده است كه مطابق با خواسته هاي ما نيز مي باشد.
پس از آنكه اين موضوع خدمت مقام معظم رهبري مطرح گرديد ايشان اين مساله را يك حلقه مفقود راهبردي تعبير، و به مجمع تشخيص مصلحت نظام ابلاغ كردند كه چشم انداز بيست ساله آينده كشور را ترسيم كند. مجمع تشخيص كميسيون خاصي را از اعضاي خود مامور تدوين اين چشم انداز نمود و طي يكسال چشم انداز بيشنهادي را با كمك گروههاي زير تدوين كرد:
1- گروه كارشناسي "چشم انداز" در دبيرخانه مجمع تشخيص مصلحت نظام.
2- سازمان مديريت و برنامه­ يزي دولت جمهوري اسلامي ايران .
3- گروه تدوين استراتژي توسعه صنعتي كشور وابسته به وزارت صنايع و معادن.
چشم انداز پيشنهادي در مجمع تشخيص مصلحت نظام با اصلاحاتي تصويب شد و به محضر رهبر انقلاب ارائه گرديد و ايشان در سال 1382 آن را اصلاح و تصويب و به سه قوه ابلاغ نمودند. 

 تصويب نهايي رهبر معظم انقلاب دولت و قواي ديگر را موظف كرده است كه سال 1384 شروع به اجرا و عملياتي كردن چشم انداز 20 ساله جمهوري اسلامي كنند.رهنمودهاي رهبر معظم انقلاب اسلامي گواهي بر لزوم توجه آحاد ملت به ويژه جوانان بر اهميت تحقق چشم انداز20 ساله جمهوري اسلامي ايران مي­باشد. در مسير تحقق چشم انداز مسايل و نكاتي حائز اهميت است كه در سايه كار و تلاش و كوشش به ايراني آرماني و اسلامي در اين افق 20 ساله خواهيم رسيد.
تعريف چشم انداز: عبارت است از آرمان قابل دستيابي جامعه در يك زمان بلند مدت معين كه، متناسب با ارزش ها و آرمان هاي نظام و مردم تعيين مي­گردد.
چشم انداز تصويري از ايران آرماني آينده است كه هويت اسلامي و انقلابي آن مورد تاييد مقام معظم رهبري بوده است و بايد از حكومت ديني استفاده كرد تا به جامعه آرماني برسيم چشم انداز 20 ساله عاملي است كه :
1- هريك از مولفه هاي اصلي جامعه را جهت مي دهد و اهدافشان را تعيين مي­كند.
2-مجموعه عوامل را به هم پيوند مي­دهد و از آن يك نظام سازگار مي سازد.
چشم انداز داراي ويژگيهاي زير است:

1-آينده نگري             2 -ارزش گرايي            3- واقع گرايي            4- جامع نگري

در تهيه و تنظيم چشم انداز بلندمدت دو نكته بايد مورد مطالعه قرار گيرد.
پيش بيني روشي كه وضعيت موجود را بررسي مي­كند و بر اساس شرايط موجود آينده را پيش بيني مي­كند.
آينده نگري فرآيندي است كه در آن تصويري مناسب و آرماني در نظر گرفته مي شود و براي رسيدن به اين ارزشها بايد جامعه را ياري كند.
ويژگي­هاي كه چشم انداز در افق 20 ساله ايجاد مي­كند:

·         ايجاد وفاق ملي بر اساس نيازهاي ضروري جامعه .

·         پاسخ گويي مولفه هاي مختلف و رفع ضعف­ها و تهديدات .

·         قابل دستيابي در هر زمان و كميت پذير بودن.  

·         تصوير ممكن از اهداف مطلوب.

·         در چشم انداز تصوير آينده كشور حول عامل اصلي به شكل مشخص و دور از ابهام تعيين مي­گردد.

·         مشوق مشاركت ملي باشد.

 ·       بايد جامع ،متحول، كننده و آينده نگر باشد.

·         محدود به يك زمان مشخص باشد.

براي نيل به اهداف چشم انداز 20 ساله بايد آرمان كلان جامعه در خصوص استقلال، توسعه اجتماعي، توسعه سياسي ،توسعه اقتصادي و خودكفايي، محيط زيست وحفاظت از منابع طبيعي، آزادي و توسعه انساني و رشد مورد توجه خاص قرار گيرد.
نكته: سند قانوني آرمان­هاي كشور ما قانون اساسي است.
رهبر معظم انقلاب در ابعاد مختلف چشم انداز رهنمودهايي را تبيين كردند كه توجه به آنها حائز اهميت بسياري است:

در زمينه سياسي :
كارآمدي، تحرك بي وقفه، جهت­دار بودن و حضور فعال در معاهدات و مجموعه­ها و هسته­هاي جهاني مورد نظر است.
در زمينه علمي : نهضت نرم افزاري و توليد علم
در زمينه فرهنگي : تقويت روحيه ايمان و ايثار در مسئولين و مردم، تبيين مباني ارزشي و قانون اساسي
در زمينه الگوي تدوين برنامه : منطبق بر خصوصيات جغرافيايي تاريخي و فرهنگي باشد.

سند چشم انداز ملي 20 ساله ايران

با اتكال به قدرت لا يزال الهي و در پرتو ايمان و عزم ملي و كوشش برنامه ريزي شده و مدبرانه جمعي و در مسير تحقق آرمان ها و اصول قانون اساسي در چشم انداز 20 ساله:

ايران كشوري است توسعه يافته با جايگاه اول اقتصادي علمي وفناوري در سطح منطقه با هويت اسلامي و انقلابي الهام بخش در جهان اسلام و با تعامل سازنده و موثر در روابط بين الملل.

بسيج ملي بسوي ايران آينده :

 جامعه ايراني در افق اين چشم انداز چنين ويژگيهايي خواهد داشت:
1- الگوي توسعه : توسعه يافته، متناسب با مقتضيات فرهنگي، جغرافيايي و تاريخي خود، متكي بر اصول اخلاقي و ارزشهاي اسلامي،ملي و انقلابي،با تاكيد بر : مردم سالاري ديني، عدالت اجتماعي، آزاديهاي مشروع، حفظ كرامت و حقوق انسان­ها و بهره مندي از امنيت اجتماعي و قضايي.

توسعه از سه ركن مقتضيات بومي ،رزش ها و بنيادهاي اجتماعي بايد تحت تاثي قرار گيرد و لذا الگوي توسعه بايد متناسب باآن­ها طراحي و اجرا شود.
2-ويژگيهاي امنيت توليد و رفاه ملي:2-1- توليد ملي :
برخوردار از دانش پيشرفته، توانا در توليد علم و فن­آوري متكي بر سهم برتر منابع انساني و سرمايه اجتماعي در توليد ملي.

 2-2- امنيت ملي :
امن،مستقل و مقتدر با سامان دفاعي مبتني بر بازدارندگي همه جانبه و پيوستگي مردم و حكومت.

2-3- رفاه ملي:
برخوردار از سلامت،رفاه،امنيت قضايي،تامين اجتماعي و فرصت­هاي برابر، توزيع مناسب درآمد نهاد مستحكم خانواده به دور از فقر،تبعيض و بهرمند از محيط زيست مطلوب.

3-ويژگيهاي فرد ايراني 1404:فعال ،مسئوليت­پذير، ايثارگر، مومن، رضايتمند، برخوردار از وجدان كاري، انضباط، روحيه تعاون و سازگاري اجتماعي، متعهد به نظام اسلامي و شكوفايي ايران و مفتخر به ايراني بودن.

 4-جايگاه منطقه اي:
دست­يافته به جايگاه اول اقتصادي، علمي و فناوري در سطح منطقه­اي آسياي جنوب غربي(شامل: آسياي ميانه، قفقاز ، خاورميانه و كشورهاي همسايه)با تاكيد بر جنبش نرم افزاري و توليد علم، رشد پرشتاب و مستمر اقتصادي، ارتقاء نسبي سطح درآمد سرانه و رسيدن به اشتغال كامل.

 5-تعامل با جهان:5-1- در جهان اسلام :
الهام بخش، فعال و موثر در جهان اسلام با تحكيم الگوي مردم سالاري ديني، توسعه كارامد، جامعه اخلاقي، نوانديشي و پويايي فكري و اجتماعي، تاثير گذار بر همگرايي اسلامي و منطقه­اي بر اساس تعاليم اسلامي و انديشه­هاي امام خميني(ره).

 5-2- در روابط بين الملل:
داراي تعامل سازنده و موثر با جهان بر اساس اصول عزت،حكمت و مصلحت.
گامهاي مهمي كه بعد از چشم انداز بايد برداشته شود:1- الزامات چشم انداز از جمله تدوين الگوي توسعه و اقدامات اساسي كه براي رفع موانع در نظام كه بايد برداشته شود.
2- آمايش سرزمين­ها(فعاليت­ها چگونه در مناظق مختلف سازماندهي شود)تقسيم كار ملي و تخصص گرايي در مناطق و مزيت­هاي استاني و منطقه­اي.
3- تهيه برنامه­هاي اجرايي در سطح ملي و بخشي.
4- تهيه برنامه 20 ساله در هر استان و منطقه.
ملاحظه و نكات مورد توجه :

برنامه چهارم توسعه،مبداء و شروع چشم انداز 20 ساله است و بخشي از اهداف چشم انداز بايد در برنامه توسعه چهارم عملياتي گردد.
فرآيند معرفتي چشم انداز تبيين و ترويج و اعتقاد مردم و اين فرآيند بايد تبديل به بسيج ملي شود.
مجمع تشخيص به عنوان مسئول نظارت در سطح سياست­هاي كلان و روند كلي در حال تدوين شاخص­هايي است كه داراي دو ويژگي اساسي است:

­­­
1-در زمان معين چشم انداز20ساله تحقق يابد.

2-انحراف از مسير صورت نگيرد.

به كمك اين شاخص ها بايد مسير توسعه ملي را نظارت كنيم.
علاوه بر نظارت مجمع تشخيص مصلحت نظام و پيگيري­هاي مقام معظم رهبري نظارت مردم و پيگيري مردمي نيز در تحقق چشم انداز نقش بسزايي ايفا مي­كند كه اين سه گزينه ضمانت اجرايي چشم انداز جمهوري اسلامي ايران است.
نخبگان نظام جمهوري اسلامي ايران وظايفي را در چشم انداز 20 ساله به عهده دارند. كوتاهي و سهل انگاري در اين وظيفه نظام را براي رسيدن به اين هدف دچار مشكلات بسياري مي­كند.

وظايف نخبگان:

1-چشم انداز را براي مردم تبيين كنند(خود نخبگان چشم انداز را بفهمند و درك و تفسير واحد ايجاد كنند و به مردم انتقال دهند).

2-عوامل تحقق آن را شناسايي و به مديران بخش­هاي خصوصي و دولتي مشاورت دهند.

3-ايجاد تحرك و عزم ملي (چون حركت داوطلبانه مي­باشد بايد مانند جنگ يك بسيج عمومي در سطح مسئولان و مردم صورت گيرد).

4-كمك به مجريان (دولت بايد هدايت را به عهده گيرد و به طور مستقيم در امور دخالت نكند و از نخبگان براي تبيين و از بسيج عمومي مردم براي عملياتي كردن استفاده كند).

ضرورت يك جهاد فرهنگي و اقتصادي:

براي تحقق چشم انداز و دستيابي به اهداف آن، ملت و دولت ايران بايد يك تلاش گسترده و عظيمي را پيش بگيرند و اين كار بدون يك بسيج و عزم وارده ملي امكان پذير نيست.براي تحقق اين بسيج ملي دولت و ملت بايد به يك جهاد فرهنگي و اقتصادي دست بزنند.در حقيقت رسيدن به يك ايران پيشرفته و مقتدر و كانون هدايت­گري در منطقه جز از طريق يك تحول صورت نمي­گيرد اين تحول همان انقلاب سوم و تداوم انقلاب اسلامي ملت ايران است كه هنوز آغاز نشده است.
انقلاب سوم از طريق يك جهاد فرهنگي و اقتصادي ايران را به يك ايران آرماني در منطقه تبديل خواهد كرد.برنامه ريزي اين جهاد بايد توسط نسل دومي ها و نسل سومي هاي انقلاب صورت گيردو لازمه چنين برنامه ريزي اعتماد به نفس و بسيج توانايي ها و انگيزه هاي ملي تمامي ايرانيان چه در داخل و چه در خارج از كشور است نيروهاي انقلاب اگر پرچم داري اين تحول را بر عهده بگيرند 2 نتيجه حاصل خواهد شد:

1- تحقق چشم انداز از مسير واقعي به انحراف نخواهد رفت.

2- ضمانت تحقق چشم انداز به دليل توانايي ها و انگيزه هاي نيروي انقلاب تضمين خواهد شد .

در خاتمه با اتكال بر خداوند و ياري از امام زمان(عج)و همت مسوولان نظام جمهوري اسلامي ايران و مردم انقلابي كه طلايه­داران واقعي اين حركت هستند در افق چشم انداز 20ساله ايران كشوري توسعه يافته با جايگاه اول اقتصادي علمي و فن آوري در سطح منطقه با هويت اسلامي و انقلابي الهام بخش در جهان اسلام و با تعامل سازنده و موثر در روابط بين الملل خواهد بود.

 


6.1.7.0
گروه دورانV6.1.7.0